คตินิยมรำผีมอญในประเทศไทย

Abstract

คตินิยมการรำผีมอญ เป็นการนำเสนอความเชื่อของชนชาวมอญที่เป็นกลุ่มชนกลุ่มหนึ่งที่พำนักอยู่ในประเทศไทย และปรากฏหลักฐานตัวอักษรมาตั้งแต่ยุคทวารวดี โดยเข้ามาอยู่ในประเทศไทยตั้งแต่สมัยสุโขทัยและอยุธยาในอดีต การเข้ามาของชนชาวมอญได้นำวัฒนธรรม ความเชื่อศิลปะ ประเพณีต่างๆที่มีความเป็นอัตลักษณ์เฉพาะตนและยังคงให้ความสำคัญและสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่นจนกระทั่งปัจจุบัน ชนชาวมอญมีความเชื่อและให้ความสำคัญในเรื่องการนับถือผี โดยเฉพาะผีบรรพบุรุษ เนื่องจากการนับถือผีเป็นการสืบทอดทางด้านสายตระกูลหรือสืบเชื้อสายสกุล ดังนั้นการสืบทอดจึงเป็นบุตรชายในตระกูลเท่านั้น และการนับถือจะต้องมีข้อปฏิบัติต่างๆที่ยึดถืออย่างเคร่งครัด หากมีการกระทำผิดกฎจะต้องทำการขอขมาด้วยวิธีการจุดธูปเทียนขอขมาหรือการจัดพิธีกรรมรำผี รำผีมอญเป็นพิธีกรรมของชาวมอญที่จัดขึ้นจากระบบความเชื่อเกี่ยวกับผีบรรพบุรุษ การจัดพิธีกรรมดังกล่าวจะต้องจัดขึ้นเมื่อบุคคลในตระกูลหรือสายตระกูลตามนามสกุลของตนเกิดเหตุบางประการ เช่น อาการเจ็บไข้ได้ป่วยโดยไม่ทราบสาเหตุ การขอขมาเมื่อกระทำผิดข้อปฏิบัติที่ยึดถือกันมา ทั้งนี้ในการจัดพิธีกรรมยังเป็นการแสดงถึงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษเป็นการช่วยสร้างขวัญและกำลังใจให้กับลูกหลาน เป็นโอกาสในการพบปะและร่วมทำกิจกรรมในสายตระกูลนั้นๆ ในปัจจุบันการจัดพิธีกรรมรำผีค่อนข้างน้อยลงเนื่องจากขั้นตอนที่มีความละเอียด ต้องมีการศึกษาดูวันในการจัดที่เหมาะสม การจัดเตรียมสถานที่ สิ่งของเครื่องใช้และเครื่องสังเวยมีความยุ่งยาก และที่สำคัญสถานที่ในการจัดและค่าใช้จ่ายในการจัดพิธีกรรมในแต่ละครั้งจะต้องใช้เงินจำนวนมากและไม่สอดคล้องกับสภาพเศรษฐกิจครอบครัวในยุคปัจจุบัน จึงทำให้พิธีกรรมรำผีของชนชาวมอญค่อยๆจางหายไปจากระบบการดำเนินชีวิตในสังคม

The author would like to present about belief of the Mon minority who immigrated into Thailand long time ago. They brought their belief, culture, art and traditions which were inherited from one to another generation. Mon people also believed in animism, especially the ancestral spirits. Because animism was believed to be descended, so it was especially inherited only to the sons of the family. Mon people had to strictly follow the rules of animism as well. If someone broke any rules, he or she had to ask for forgiveness with candles and incense sticks or conducting ritual Mon spirit dances. The ritual Mon spirit dances which were originated from the ancestral spirit belief would normally be held when someone in the family had an unexpected incident, for example, illness, or an accident. Furthermore, asking for forgiveness would also mean expressing Mon people’s gratitude to their ancestors, encouraging, and participating among the family members. However, nowadays the ritual spirit Mon dances rather decreased due to its precise process, the exact and appropriate date, well preparation of the venue and complicated materials and sacrifices. The ceremony also required a lot of money and this was not compatible to the present economic situation of the Mon families. As a result, the ritual Mon spirit dances of Mon people gradually disappeared from the Mon society.