การพัฒนาผลิตภัณฑ์งานประดิษฐ์จากโสนหางไก่ย้อมสีธรรมชาติ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาวะที่เหมาะสมในการย้อมสีธรรมชาติของโสนหางไก่ ทดสอบสมบัติทางกายภาพของแผ่นโสนหางไก่ย้อมสีธรรมชาติ และสำรวจความพึงพอใจของผู้บริโภคที่มีต่อผลิตภัณฑ์งานประดิษฐ์จากโสนหางไก่ การศึกษาสภาวะที่เหมาะสมในการย้อมสีธรรมชาติของโสนหางไก่โดยใช้ดอก อัญชัน ดอกกระเจี๊ยบ และเม็ดพุด โดยปัจจัยที่ทำการศึกษามี 2 ปัจจัยคือ อัตราส่วนของน้ำสีต่อสารช่วยติด แปรเป็น 3 ระดับ คือ 1:1, 1:1.5 และ 1:2 และอุณหภูมิในการย้อม แปรเป็น 2 ระดับ คือ 30 และ 60องศาเซลเซียส แล้วนำไปทดสอบสมบัติทางกายภาพได้แก่ ค่าสี ค่าแรงกด และค่าแรงดึง คัดเลือกสิ่งทดลองที่มีสมบัติทางกายภาพที่ดีที่สุดในแต่ละชนิดของสีย้อม และสำรวจความพึงพอใจของผู้บริโภคที่มีต่อผลิตภัณฑ์งานประดิษฐ์จากโสนหางไก่ย้อมสีธรรมชาติ ผลการวิจัย พบว่าสภาวะที่เหมาะสมในการย้อมสีธรรมชาติจากดอกอัญชัน กระเจี๊ยบ และเม็ดพุด คืออัตราส่วนน้ำสี : สารช่วยติดเป็น 1:1, 1:2 และ 1:1 ตามลำดับ อุณหภูมิที่ใช้ในการย้อมเป็น 30, 30 และ 60 องศาเซลเซียส ตามลำดับ โดยแผ่นโสนหางไก่ที่ย้อมด้วยสีย้อมจากดอกอัญชันมี ค่าสี L*, a*, b* เท่ากับ 46.43, 8.66, 6.65 ค่าแรงกด และค่าแรงดึงของ เท่ากับ 0.60 N/m2 และ 8.87 N/m2 ตามลำดับ แผ่นโสนหางไก่ที่ย้อมด้วยสีย้อมจากดอกกะเจี๊ยบมีค่าสี L*, a*, b* เท่ากับ 50.22, 11.81, 9.65 ค่าแรงกดและค่าแรงดึง เท่ากับ 1.03 N/m2 และ 5.87 N/m2 ตามลำดับ แผ่นโสนหางไก่ที่ย้อมด้วยสีย้อมจากเม็ดพุด มีค่าสี L*, a*, b* เท่ากับ 65.21, 1.92, 44.69 ค่าแรงกดและค่าแรงดึง เท่ากับ 1.23 N/m2 และ 9.87 N/m2 ตามลำดับ และจากการสำรวจ ความพึงพอใจของผู้บริโภคที่มีต่อผลิตภัณฑ์งานประดิษฐ์จากโสนหางไก่ย้อมสีธรรมชาติโดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก

This study aimed to study the optimum conditions for natural dyeing of jointvetch, examine the physical properties of the natural dyed jointvetch sheets, and identify the customers’ satisfaction toward craft products made from the jointvetch sheets. Regarding the study of the optimum conditions for natural dyeing of jointvetch, butterfly pea flowers, roselle flowers, and gardenia seeds were used as dye in two circumstances consisted of three dye to mordant ratios of 1:1, 1:1.5, and 1:2, and two dyeing temperatures at 30 and 60 °C. Then, the physical properties of the dyed jointvetch sheets including colour, yield strength, and ultimate tensile strength were examined. Then, the finest dyed jointvetch sheets according to their physical properties were selected. Later, the customers’ satisfaction toward craft products made from the jointvetch sheets were identified. The study results revealed that the optimum conditions for natural dyeing withbutterfly pea flowers, roselle flowers, and gardenia seeds were the dye to mordant ratios of 1:1, 1:2, 1:1, respectively. Moreover, the optimum dyeing temperatures were at 30, 30 and 60 °C, respectively. The dyed jointvetch sheets with butterfly pea flowers had the colour ( L* a* b* ) of 46. 43, 8. 66, 6. 65 with the yield strength and the ultimate tensile strength of 0.60 and 8.87 N/m2. The dyed jointvetch sheets with roselle flowers had the colour ( L* a* b* ) of 50. 22, 11. 81, 9. 65 with the yield strength and the ultimate tensile strength of 1.03 and 5.87 N/m2. In addition, The dyed jointvetch sheets with gardenia seeds had the colour (L*a*b*) of 65.21, 1.92, 44.69 with the yield strength and the ultimate tensile strength of 1.23 and 9.87 N/m2. Finally, the customers’ satisfaction toward craft products made from the jointvetch sheets as a whole was at a high level.