การถ่ายเทมวลสารในระหว่างการย้อมสีผ้าที่ใช้ฟางข้าวเป็นตัวดูดซับชีวภาพและผลกระทบของการดูดซับต่อคุณภาพสีของผ้า

Abstract

อุตสาหกรรมการย้อมผ้าทอมือพื้นเมืองในประเทศไทยเป็นอุตสาหกรรมขนาดเล็กที่กระจายทั่วภูมิภาคของประเทศ ทำให้มีการปนเปื้อนของสีสังเคราะห์และโลหะหนักถ่ายเทสู่สิ่งแวดล้อมในวงกว้าง การใช้วัสดุทางธรรมชาติเป็นตัวดูดซับเพื่อให้มวลสารประเภทโลหะหนักถ่ายเทกลับเข้าสู่ตัวดูดซับจึงน่าจะเป็นวิธีที่เหมาะสมสำหรับกลุ่มอุตสาหกรรมการย้อมผ้าทอมือพื้นเมือง ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการดูดซับสีย้อมของฟางข้าวโดยพิจารณาจากการเปลี่ยนแปลงปริมาณเถ้าและศึกษาผลกระทบของการใช้ฟางข้าวเป็นสารดูดซับต่อคุณภาพสีขอผ้าฝ้าย การทดลองนี้ได้ทำการย้อมสีผ้าฝ้ายด้วยสี direct red 80 ที่ระดับความเข้มข้นสีต่อฟาง (dose) เท่ากับ 0.0690.139 และ 0.277 กรัม (สี) ต่อกรัม (ฟางน้ำหนักแห้ง) แล้วทำการวัดปริมาณเถ้าในฟาง, ในสารละลาย และในผ้าหลังการดูดซับ จากการทดลองพบว่าที่ทุกระดับความเข้มข้นสีต่อฟางมีการถ่ายเทมวลจากสารละลายสีย้อมผ้าไปยังฟางอย่างรวดเร็วในช่วง 30 นาทีแรกและมีอัตราการถ่ายเทมวลลดลงจนเข้าสู่สมดุลที่เวลา 60 นาที โดยที่มวลเถ้าในผ้ามีระดับคงที่ ซึ่งสอดคล้องกับผลการวัดสีโดยใช้ค่า L*a*b* ที่แสดงว่าสีของผ้าไม่มีการเปลี่ยนแปลง