การวิเคราะห์ต้นทุนโลจิสติกส์ในการปลูกต้นหอมด้วยระบบต้นทุนฐาน กิจกรรม: กรณีศึกษา เกษตรกรผู้ปลูกต้นหอม จังหวัดนครพนม

Abstract

ต้นหอมเป็นพืชเศรษฐกิจที่สร้างรายได้ให้กับเกษตรกรผู้ปลูกต้นหอมในจังหวัดนครพนม ปัจจุบันเกษตรกรประสบปัญหาด้านภาระค่าใช้จ่ายในการลงทุนสำหรับปลูกต้นหอมที่ค่อนข้างสูง งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาห่วงโซ่อุปทานและกิจกรรมโลจิสติกส์ในการปลูกต้นหอมตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ รวมถึงวิเคราะห์ต้นทุนโลจิสติกส์ในการปลูกต้นหอมของเกษตรกรจังหวัดนครพนม เพื่อหาแนวทางลดต้นทุนโลจิสติกส์ การดำเนินงานวิจัยเริ่มต้นจากการเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามและการสัมภาษณ์กลุ่มเกษตรกรตัวอย่างในจังหวัดนครพนม จำนวน 2 อำเภอ 4 ตำบล ได้แก่อำเภอเมืองนครพนม ประกอบด้วยตำบลดงขวาง ตำบลบ้านกลาง และอำเภอธาตุพนม ประกอบด้วย ตำบลแสนพัน และตำบลกุดฉิม จำนวน 290 ราย เลือกกลุ่มตัวอย่างจากตารางเครจซี่และมอร์แกนที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 จากนั้นทำการจำแนกและวิเคราะห์ต้นทุนโลจิสติกส์ประเภทต่างๆ ด้วยระบบต้นทุนฐานกิจกรรมเพื่อหาต้นทุนเฉลี่ยที่แท้จริงก่อนที่จะเสนอแนวทางการลดต้นทุนโลจิสติกส์ ผลการศึกษา พบว่า ต้นทุนโลจิสติกส์ที่เกิดขึ้นในห่วงโซ่อุปทานในการปลูกต้นหอม ได้แก่ ต้นทุนปริมาณการสั่งซื้อ การขนส่ง สินค้าคงคลังและระบบข้อมูลข่าวสาร จากการวิเคราะห์ต้นทุนฐานกิจกรรม พบว่าเกษตรกรมีต้นทุนโลจิสติกส์เฉลี่ย 27,889 บาท ต่อไร่ โดยที่เกษตรมีต้นทุนปริมาณการสั่งซื้อมากที่สุด ซึ่งเป็นค่าใช้จ่ายในการจัดซื้อหัวพันธุ์ต้นหอมเฉลี่ย 10,752 บาทต่อไร่ รองลงมา คือต้นทุนจัดซื้อเครื่องมือและอุปกรณ์ทางการเกษตรเฉลี่ย 5,488 บาทต่อไร่ และต้นทุนการเช่าที่ดินเฉลี่ย 3,750 บาทต่อไร่ ดังนั้นแนวทางในการลดต้นทุนโลจิสติกส์ควรมุ่งเน้นด้านการจัดหาและจัดเตรียมหัวพันธุ์ต้นหอมที่เหมาะสม

Spring onion is an economic crop that generates income for farmers in Nakhon Phanom province. Nowadays, the farmers are dealing with its high investment cost. This research aimed not only to study the supply chain and logistics activities of this cultivation from upstream to downstream but also to analyze the logistics cost invested by farmers in Nakhon Phanom Province in order to provide a guideline for logistics cost reduction. The research instruments consisted of a questionnaire and an interview conducted to a population of 290 farmers in two districts, each with two sub-districts involved; Don Kwang and Ban Klang of Maung, and San Pan and Kud Chim of That Phanom. The samples were chosen from Craig and Morgan Table with 95% confidence level. Then, The different types of logistics cost were analyzed by activity-based costing system for the average actual costs before providing a guideline for logistics cost reduction. The results showed that the logistics cost incurred in the supply chain of this cultivation was composed of quantity, transportation, inventory, and information system cost. Considering costing analysis, it revealed that farmers had an average logistics cost of 27,889 baht per rai. The highest cost was on quantity of its breeds purchased at 10,752 baht per rai. The next cost depended on agricultural tools and equipment purchased at 5,488 baht per rai while the cost of land rent was 3,750 baht per rai. Therefore, The logistics cost reduction guideline should be focused on proper procurement and onion breeds preparation.